Ուսումնական մառան ցուցահանդես
Նախագիծ
Սեբաստացու օրերին Ուսումնական մառան նախագծով ստեղծված մթերքների, մուրաբաների պատրաստած թթվի մեկտեղում և ցուցահանդես վաճառքի կազմակերպում
Վայրը՝ Մայր դպրոցի խոհանոց-ակումբ
Ժամանակացույց՝
16.10 09.30-12.00
Մասնակիցներ` միջին և ավագ դպրոցների սովորողների տեխնոլոգիական խմբեր
Ընթացքը `
- խոհանոց-ակումբի կահավորում
- պահածոների էքսպո ՝ համտես-թեյախմություն
- ցուցահանդես-վաճառք
Մասնակից յուրաքանչյուր դասարան կամ խումբ ներկայանում է իր տաղավարով` իր թեյի սեղանով, մուրաբայով, քաղցրավենիքով:
Պատրաստում ենք պահածոներ
Առաջին օգնություն
Առաջին օգնություն ցուցաբերելու ժամանակ պետք է կարողանաք գնահատել իրավիճակը, ճիշտ կողմնորոշվել եւ անհրաժեշտության դեպքում անմիջապես ահազանգել:Շտապ օգնության աշխատանքն ավելի արդյունավետ կլինի, եթե ահազանգման ժամանակ անհրաժեշտ եւ ստույգ տեղեկություններ հայտնեք տուժածի եւ պատահարի վերաբերյալ:Ահազանգելու որոշումը կարող եք ընդունել ցանկացած պահի: Հնարավորության դեպքում խնդրեք ներկաներից որեւէ մեկին ահազանգել: Մի՜ թողեք տուժածին մենակ, մնացեք նրա կողքին եւ հսկեք նրա վիճակը: Ինքներդ գնացեք ահազանգելու միայն ծայրահեղ դեպքում, երբ ձեզանից բացի ոչ ոք չի կարող դա անել: Այդ դեպքում արագ գտեք մոտակա հեռախոսը, ահազանգեք եւ շտապ վերադարձեք տուժածի մոտ: Վերադառնալուն պես վերստուգեք նրա վիճակը եւ հարկ եղած դեպքում ցուցաբերեք անհրաժեշտ օգնություն:Ահազանգելու ժամանակ սովորաբար հերթապահն ինքն է հարցեր տալիս: Պետք է նախապես իմանալ այն կարեւոր տեղեկությունները, որոնք պետք է հաղորդել շտապօգնության հերթապահին:
Այդ տեղեկություններն են.
— Դեպքի վայրի հասցեն (շենքի համարը, հարկը եւ բնակարանը) կամ, եթե դեպքը տեղի է ունեցել փողոցում, ապա մոտակա խաչվող փողոցները կամ նշանավոր եւ աչքի ընկնող շինությունները:
— Հեռախոսի համարը, որից հաղորդվում է ահազանգը:
— Ինչ է պատահել:
— Զանգահարողի անունը, ազգանունը:
— Տուժածների քանակը:
— Տուժածների վիճակը:
— Ցուցաբերված առաջին օգնությունը:
— Հեռախոսի համարը, որից հաղորդվում է ահազանգը:
— Ինչ է պատահել:
— Զանգահարողի անունը, ազգանունը:
— Տուժածների քանակը:
— Տուժածների վիճակը:
— Ցուցաբերված առաջին օգնությունը:
Մի՜ անջատեք հեռախոսն առանց հերթապահին զգուշացնելու: Հնարավոր է, որ շտապ օգնության հերթապահը թելադրի տուժածին օգնություն ցուցաբերելու ձեր հետագա քայլերը` մինչեւ մասնագիտական օգնության խմբի ժամանումը:Եթե որեւէ մեկին խնդրում եք ահազանգել, ապա խնդրեք, որ ահազանգելուց հետո վերադառնա եւ ձեզ տեղյակ պահի շտապօգնության հերթապահի հետ ունեցած խոսակցության մասին:Եթե մենակ եք եւ չեք կարող հեռանալ տուժածի մոտից, ապա բարձրաձայն օգնություն կանչեք:Երբեմն դժվար է կողմնորոշվել` կարիք կա, արդյոք, ահազանգելու շտապօգնություն, թե` ոչ: Օրինակ` երբ տուժածն անհարմար է զգում ստեղծված իրավիճակում եւ ինքն է խնդրում չահազանգել: Մեկ այլ դեպքում դժվար է կողմնորոշվել` արդյոք տուժածի վիճակն այնքան ծանր է, որ անհրաժեշտ է մասնագիտական օգնություն: Հետագա գլուխներում դուք կծանոթանաք, թե որ դեպքերում է պետք ահազանգել շտապօգնություն:Կան հատուկ իրավիճակներ, երբ անհրաժեշտ է զանգահարել հատուկ վթարային ծառայություններ. դրանք են
— հրշեջ-փրկարար ծառայություն 1-01, 1-12
— ոստիկանություն 1-02.
— շտապօգնություն 1-03.
— գազի վթարային ծառայություն 1-04
— ոստիկանություն 1-02.
— շտապօգնություն 1-03.
— գազի վթարային ծառայություն 1-04
Նախօրոք իմացեք նաեւ ձեր տարածաշրջանում գտնվող փրկարար ծառայությունների հեռախոսահամարները: Գրառեք բոլոր թվարկված մասնագիտական ծառայությունների համարները եւ պահեք որեւէ երեւացող տեղում, օրինակ` հեռախոսի կողքին: Եթե տանը կան երեխաներ, ապա ցանկալի է սովորեցնել նրանց, թե տարբեր իրավիճակներում ուր եւ ինչպես է պետք ահազանգել:
Անգիտակից տուժած
Անգիտակից տուժածն անընդունակ է ապահովել իր շնչուղիների անցանելիությունը և ենթակա է շնչահեղձ լինելու վտանգի: Երբ տուժածն անգիտակից վիճակում է, նրա մկանները, այդ թվում նաև լեզուն, թուլանում են։ Լեզուն հետ է գնում դեպի ըմպան՝ փակելով շնչուղիները։ Անգիտակից տուժածի կլման և հազի ռեֆլեքսները բացակայում են, ինչը կարող է բերել շնչուղիների անցանելիության խանգարման։ Փսխման զանգվածը կամ այլ հեղուկներ կարող են խցանել շնչուղիները։ Այդ իսկ պատճառով արգելվում է անգիտակից վիճակում գտնվող կամ մթագնած գիտակցություն ունեցող տուժածին խմեցնել, կերակրել կամ նրա մոտ փսխում առաջացնել։ Շնչուղիների խցանումը շնչառության դադարի պատճառ կարող է հանդիսանալ, որն իր հերթին կարող է բերել սրտի կանգի։
Գիտակցության բացակայության դեպքում, անհրաժեշտ է տուժածին բերել կողքի ապահովության դիրքի (ԿԱԴ)։ Այդ դիրքը հնարավորություն է տալիս ապահովել՝
- շնչուղիների անցանելիությունը և օդի մուտքը դեպի շնչուղիներ,
- բերանի խոռոչի պարունակության արտահոսքը։
Անգիտակից վիճակում գտնվող տուժածի մոտ առաջնահերթը շնչուղիների անցանելիության ապահովումն է, սակայն օգնություն ցուցաբերելիս միշտ պետք է լինել գգույշ` աշխատելով տուժածին չպատճառել լրացուցիչ վնասվածքներ, չոլորել նրա ողնաշարը։ Հատուկ ուշադրություն պետք է դարձնել գլխին և պարանոցին։ Եթե տուժածն ակնոցով Է, ապա կողքի ապահովության դիրքի բերելիս նախօրոք հեռացրեք նրա ակնոցը։
Սիրտ թոքային վերակենդանացում
Գրիպ
նյութը տես այստեղ
ուտեստներ
1.Մշոշ
2. Բազրկանի
3.Տոլմա
4.Բորանի
5.Տարեհաց
6. Քելեկյոշ
7. Անուշապուր
8. Պանրախաշ
9. Թթվեպաս
10. Կոլոլակ
Մշոշ
Բաղադրիչներ.
կարմիր լոբի — 1 բաժակ,
սոխ – 3-4 գլուխ,
նուշ կամ ընկույզ – 1/2 բաժակ,
չամիչ կամ ծիրանի չիր- 1/2 բաժակ,
աղ, բուսայուղԼոբին գիշերը թրջել: Առավոտյան եփել մեծ քանակի ջրում: Եթե կարիք լինի, սառը ջուր ավելացնել: Եփվելուց հետո տրորել, խյուսի նման դարձնել լոբին: Նուշը կամ ընկույզը եռման ջուրը լցնել, կեղևը հանել, մանրացնել: Սոխը մանրացնել, սոխեռած անել: Կարելիի է մի քիչ ալյուր բովել սոխեռածի հետ: Չամիչը կամ չիրը լվանալ, քամել, տրորել, խառնել լոբուն: Բոլորը իրար խառնել, ավելացնել լոբու եփուկից, մարմանդ կրակով եփել: Ստացվում է համեղ և հագեցնող շիլայամնան կերակուր: Զարդարել չրով, ընկույզով, մատուցել:
Մշոշի ծագումը
Վանա հարուստ խոհանոցի բաղադրատոմս է. բառն առաջացել է մըշմոշ (ծիրան) բառի կրճատումից։ Կան տարբեր տեսակի մշոշներ, գլխավոր բաղադրիչը ոսպն է, որին միանում են դդում կամ կանաչ լոբի կամ բազուկ. սակայն դասական մշոշը պատրաստվում է ոսպով, ծիրանաչրով և ընկույզով։ Պահքային կերակրատեսակ է։
Բազրկանի
Բառն հավանաբար իրանական ծագում ունի և նշանակել է «վաճառական»։ Մուսալեռում այն եղել է հովիվի ճաշի անվանումը. կան տարբեր տեսակի բազրկանիներ. մախաղի մեջ եղել է սուրքի (Մուսալեռան հորած պանիր) կամ ձիթապտուղ. սարերում լիքն են ձիթենիներն ու ընկուզենիները, հետևաբար մի քիչ ձիթապտուղ, մի հատ սոխ, լոլիկի մածուկ, ընկույզ և ձիթայուղ. ահա և համեղ կերակուրը հովիվի։
Տոլմա
Տոլման Ուրարտական խոհանոցի բաղադրատոմս է. բառն առաջացել է “տոլի” բառից, որն նշանակում է խաղողի տերև։ Սկզբնական շրջանում տոլման փաթաթել են խաղողի տերևով, հետագային նաևկաղամբի, սերկևիլի, լոբու, բանջարի տերևի մեջ, ինչպես նաև լցրել են միջուկը հանած բանջարեղենների մեջ։ Կան և՛ մսային և՛ պահքային բազմաթիվ տոլմաներ, որոնք յուրաքանչյուրն իր հերթին ունեն տարատեսակներ։ Պասուց տոլմայի հիմքը հանդիսանում է հատիկեղենը, առկա է նաև չիրը. համարվում է տոնածիսական կերակրատեսակ, պատրաստվել է գարնանամուտին՝ երկրագործական տարեսկիզբին, օգտագործելով սերմնացուի հատիկեղենից, որպեսզի աստվածներին հաճոյանան ընթացիկ տարվա բերքի բարեբերության խնդրանքով։
Տոլմայի բաղադրություն
Տավարի միս 0.5 կգ,ճարպ 100 գրամ,սոխ 3 գլուխ,բրինձ 0.25 թեյի բաժակ,բլղուր 0.25,թեյի բաժակ,տոմատի մածուկ 3 ճաշի գդալ,ծիտրոն 2 թեյի գդալ,մաղադանոս 5 ցողուն,համեմ 5 ցողուն,խաղողի տերևներ ,կարագ 100 գրամ,աղ,սև պղպեղ
Պատրաստման եղանակը
Միսը, սալը և սոխը աղալ, եթե ձեր տավարի միսը յուղոտ է, կարող եք սալ չավելացնել կամ սալի փոխարեն ավելացնել կարագ: Տոլմայի մսի համի համար շատ կարևոր է յուղոտ լինելը: Ավելացնել բրինձն ու բլղուրը, կանաչիները, համեմել աղ ու սև պղպեղներով: Լավ խառնել: Խաղողի տերևները լվանալ, քամել: Զգուշությամբ բացում ենք խաղողի տերևները և դնում 1 թեյի գդալ խճողակ: Երկու կողմերը ծալել և փաթաթել: Շարել փաթաթված տոլմաները լայն կաթսայի մեջ, իրար կողք-կողքի ու շարքերով բարձրացնել այնքան, մինչև լցոնը վերջանա: Տոլմայի վրա շուռ տված ափսե դնել և եփել այնքան մինչև տոլմաները պատրաստ լինեն:
Բրանի
Ըստ պարսկական ավանդազրույցի Բորանի ճաշատեսակն առաջացել է Սասանյան Խոսրով արքայի դուստր՝ Բուրանդուխտի անունից. նա շատ է սիրում մածուն և երբ գահ է բարձրանում, իր պատվին մածնով կերակրատեսակները կոչվում են բորանի։ Հայկական ավանդական խոհանոցում կան տարատեսակ բորանիներ՝ մսային, բանջարեղենային, բանջարային և արմտիքային, որոնց նմանությունը՝ մածունի առկայությունն է։
Տարեհաց
Հայկական Ամանորի սեղանին պարտադիր է ունենալ Տարեհաց, այլ անուններով՝ տարի, տարինհաց, կրկենե, դովլաթ, միջինքի կլոճ, տալաուզի, ուփուռնիկա, ղալաչի և այլն ։ Տարեհացը պատրաստում են կլոր կամ ձվաձև. երեսին շաղ են տալիս սերմեր կամ չրեր, որոնք խորհրդանշում են ընթացիկ երկրագործական տարվա բերքի առատությունը. մեջը դնում են միջինք՝ կորիզ կամ մետաղադրամ, որը խորհրդանշում է հարստություն և բախտավորություն։ Կաղանդի գիշերը կտրում են տարեհացը և բաժանում տան անդամներին և կենդանիներին. ում բաժնից, որ դուրս է գալիս միջինքը, տան հաջողությունը նրանից է ակնկալվում։
Քելեկյոշ
Գարնանամուտի տոնածիսական ճաշատեսակ է, Վան-Վասպուրական նահանգի խոհանոցից։ Պատրաստվում է մեծ կաթսայով և մատուցվում՝ խաշի նման բազմամարդ սեղանում. յուրաքանչյուրը իր ափսեի մեջ լցնում է չոր լավաշ, վրան՝ շատ խաշած ոսպ, ապա տաք չորաթանը, իսկ ամենավերջում՝ սոխառածը լեռնային կանաչիների (դաղձ,ուրց, անանուխ) հետ. հարուստները սոխառածը պատրաստում էին տհալի (ղավուրմա) յուղի ու մսի հետ։
Անուշապուր
Զատիկի (Փոքր և Մեծ Զատիկներ) տոնին պատրաստվող քաղցր ապուր. այն տոնածիսական բնույթ է կրում. ձավարի հետ եփում են չրերը, ավելացնում ընկուզեղեն։ Բոլոր հայկական տներում էլ եփում են և հյուր գնալիս իրենց հետ տանում, որպես նվիրաբերում։ Կա նաև անուշապուրի այլ տարբերակը, որը կոչվում է մայրամապուր (Աստվածածնա անունով), որը, ի տարբերություն անուշապուրի, մեղրիփոխարեն պատրաստվում է դոշաբով։
Պանրախաշ
Գյուղական պարզունակ ու առօրյական ճաշ. պատրաստվում է բոլոր հայկական շրջաններում, հետևաբար ունի շատ տարբերակներ։ Կան սոխառածով, կամ կարմիր կծու պղպեղով, կամ սխտորով, կամ էլ ձվով պատրաստված պանրախաշ. թել պանրով կամ հորած պանրով. չոր լավաշով կամ հնացած հացով։ Պարզապես առատ ջրի մեջ եփած պանիր է, վրան լավաշ
Ավագ հինգշաբթի օրվան հատուկ ճաշատեսակ է, պարսկահայերի խոհանոցից։ Նման թթուաշ ճաշատեսակներ տարածված է ամբողջ հայկական խոհանոցում, ի հիշատակ Հիսուս Քրիստոսի խաչելության ժամանակ, ջրի փոխարեն նրան քացախ խմեցնելու դրվագին։ Տարբեր արմտիքներով, բանջարով ու չրերով ապուր է, առանց որևէ յուղի. մատուցվում է քացախով։
Կոլոլակ
Վարկած կա, որ կոլոլակը եղել է Կիլիկյան թագավորության ամենահարգի ճաշատեսակը. բառն առաջացել է կերակուրի կլոր ձևից. բարբառներում կան տարբեր անվանումներ.- կլուլիկ, կլորճիկ, կլուր, կլեյոր, և այլն....։ Կան և՛ մսային և՛ բանջարեղենային կոլոլակներ. կլոր, ձվաձև, երկարավուն ու մանր գնդիկներ. մատուցվում է տապակած, խաշած, խորոված, ապուրների մեջ կամ մածուն-սխտորով։
կարմիր լոբի — 1 բաժակ,
սոխ – 3-4 գլուխ,
նուշ կամ ընկույզ – 1/2 բաժակ,
չամիչ կամ ծիրանի չիր- 1/2 բաժակ,
աղ, բուսայուղԼոբին գիշերը թրջել: Առավոտյան եփել մեծ քանակի ջրում: Եթե կարիք լինի, սառը ջուր ավելացնել: Եփվելուց հետո տրորել, խյուսի նման դարձնել լոբին: Նուշը կամ ընկույզը եռման ջուրը լցնել, կեղևը հանել, մանրացնել: Սոխը մանրացնել, սոխեռած անել: Կարելիի է մի քիչ ալյուր բովել սոխեռածի հետ: Չամիչը կամ չիրը լվանալ, քամել, տրորել, խառնել լոբուն: Բոլորը իրար խառնել, ավելացնել լոբու եփուկից, մարմանդ կրակով եփել: Ստացվում է համեղ և հագեցնող շիլայամնան կերակուր: Զարդարել չրով, ընկույզով, մատուցել:
Վանա հարուստ խոհանոցի բաղադրատոմս է. բառն առաջացել է մըշմոշ (ծիրան) բառի կրճատումից։ Կան տարբեր տեսակի մշոշներ, գլխավոր բաղադրիչը ոսպն է, որին միանում են դդում կամ կանաչ լոբի կամ բազուկ. սակայն դասական մշոշը պատրաստվում է ոսպով, ծիրանաչրով և ընկույզով։ Պահքային կերակրատեսակ է։
Բազրկանի
Բառն հավանաբար իրանական ծագում ունի և նշանակել է «վաճառական»։ Մուսալեռում այն եղել է հովիվի ճաշի անվանումը. կան տարբեր տեսակի բազրկանիներ. մախաղի մեջ եղել է սուրքի (Մուսալեռան հորած պանիր) կամ ձիթապտուղ. սարերում լիքն են ձիթենիներն ու ընկուզենիները, հետևաբար մի քիչ ձիթապտուղ, մի հատ սոխ, լոլիկի մածուկ, ընկույզ և ձիթայուղ. ահա և համեղ կերակուրը հովիվի։
Տոլմա
Տոլման Ուրարտական խոհանոցի բաղադրատոմս է. բառն առաջացել է “տոլի” բառից, որն նշանակում է խաղողի տերև։ Սկզբնական շրջանում տոլման փաթաթել են խաղողի տերևով, հետագային նաևկաղամբի, սերկևիլի, լոբու, բանջարի տերևի մեջ, ինչպես նաև լցրել են միջուկը հանած բանջարեղենների մեջ։ Կան և՛ մսային և՛ պահքային բազմաթիվ տոլմաներ, որոնք յուրաքանչյուրն իր հերթին ունեն տարատեսակներ։ Պասուց տոլմայի հիմքը հանդիսանում է հատիկեղենը, առկա է նաև չիրը. համարվում է տոնածիսական կերակրատեսակ, պատրաստվել է գարնանամուտին՝ երկրագործական տարեսկիզբին, օգտագործելով սերմնացուի հատիկեղենից, որպեսզի աստվածներին հաճոյանան ընթացիկ տարվա բերքի բարեբերության խնդրանքով։
Տոլմայի բաղադրություն
Տավարի միս 0.5 կգ,ճարպ 100 գրամ,սոխ 3 գլուխ,բրինձ 0.25 թեյի բաժակ,բլղուր 0.25,թեյի բաժակ,տոմատի մածուկ 3 ճաշի գդալ,ծիտրոն 2 թեյի գդալ,մաղադանոս 5 ցողուն,համեմ 5 ցողուն,խաղողի տերևներ ,կարագ 100 գրամ,աղ,սև պղպեղ
Պատրաստման եղանակը
Միսը, սալը և սոխը աղալ, եթե ձեր տավարի միսը յուղոտ է, կարող եք սալ չավելացնել կամ սալի փոխարեն ավելացնել կարագ: Տոլմայի մսի համի համար շատ կարևոր է յուղոտ լինելը: Ավելացնել բրինձն ու բլղուրը, կանաչիները, համեմել աղ ու սև պղպեղներով: Լավ խառնել: Խաղողի տերևները լվանալ, քամել: Զգուշությամբ բացում ենք խաղողի տերևները և դնում 1 թեյի գդալ խճողակ: Երկու կողմերը ծալել և փաթաթել: Շարել փաթաթված տոլմաները լայն կաթսայի մեջ, իրար կողք-կողքի ու շարքերով բարձրացնել այնքան, մինչև լցոնը վերջանա: Տոլմայի վրա շուռ տված ափսե դնել և եփել այնքան մինչև տոլմաները պատրաստ լինեն:
Ըստ պարսկական ավանդազրույցի Բորանի ճաշատեսակն առաջացել է Սասանյան Խոսրով արքայի դուստր՝ Բուրանդուխտի անունից. նա շատ է սիրում մածուն և երբ գահ է բարձրանում, իր պատվին մածնով կերակրատեսակները կոչվում են բորանի։ Հայկական ավանդական խոհանոցում կան տարատեսակ բորանիներ՝ մսային, բանջարեղենային, բանջարային և արմտիքային, որոնց նմանությունը՝ մածունի առկայությունն է։
Տարեհաց
Հայկական Ամանորի սեղանին պարտադիր է ունենալ Տարեհաց, այլ անուններով՝ տարի, տարինհաց, կրկենե, դովլաթ, միջինքի կլոճ, տալաուզի, ուփուռնիկա, ղալաչի և այլն ։ Տարեհացը պատրաստում են կլոր կամ ձվաձև. երեսին շաղ են տալիս սերմեր կամ չրեր, որոնք խորհրդանշում են ընթացիկ երկրագործական տարվա բերքի առատությունը. մեջը դնում են միջինք՝ կորիզ կամ մետաղադրամ, որը խորհրդանշում է հարստություն և բախտավորություն։ Կաղանդի գիշերը կտրում են տարեհացը և բաժանում տան անդամներին և կենդանիներին. ում բաժնից, որ դուրս է գալիս միջինքը, տան հաջողությունը նրանից է ակնկալվում։
Քելեկյոշ
Գարնանամուտի տոնածիսական ճաշատեսակ է, Վան-Վասպուրական նահանգի խոհանոցից։ Պատրաստվում է մեծ կաթսայով և մատուցվում՝ խաշի նման բազմամարդ սեղանում. յուրաքանչյուրը իր ափսեի մեջ լցնում է չոր լավաշ, վրան՝ շատ խաշած ոսպ, ապա տաք չորաթանը, իսկ ամենավերջում՝ սոխառածը լեռնային կանաչիների (դաղձ,ուրց, անանուխ) հետ. հարուստները սոխառածը պատրաստում էին տհալի (ղավուրմա) յուղի ու մսի հետ։
Անուշապուր
Զատիկի (Փոքր և Մեծ Զատիկներ) տոնին պատրաստվող քաղցր ապուր. այն տոնածիսական բնույթ է կրում. ձավարի հետ եփում են չրերը, ավելացնում ընկուզեղեն։ Բոլոր հայկական տներում էլ եփում են և հյուր գնալիս իրենց հետ տանում, որպես նվիրաբերում։ Կա նաև անուշապուրի այլ տարբերակը, որը կոչվում է մայրամապուր (Աստվածածնա անունով), որը, ի տարբերություն անուշապուրի, մեղրիփոխարեն պատրաստվում է դոշաբով։
Պանրախաշ
Գյուղական պարզունակ ու առօրյական ճաշ. պատրաստվում է բոլոր հայկական շրջաններում, հետևաբար ունի շատ տարբերակներ։ Կան սոխառածով, կամ կարմիր կծու պղպեղով, կամ սխտորով, կամ էլ ձվով պատրաստված պանրախաշ. թել պանրով կամ հորած պանրով. չոր լավաշով կամ հնացած հացով։ Պարզապես առատ ջրի մեջ եփած պանիր է, վրան լավաշ
Ավագ հինգշաբթի օրվան հատուկ ճաշատեսակ է, պարսկահայերի խոհանոցից։ Նման թթուաշ ճաշատեսակներ տարածված է ամբողջ հայկական խոհանոցում, ի հիշատակ Հիսուս Քրիստոսի խաչելության ժամանակ, ջրի փոխարեն նրան քացախ խմեցնելու դրվագին։ Տարբեր արմտիքներով, բանջարով ու չրերով ապուր է, առանց որևէ յուղի. մատուցվում է քացախով։
Կոլոլակ
Վարկած կա, որ կոլոլակը եղել է Կիլիկյան թագավորության ամենահարգի ճաշատեսակը. բառն առաջացել է կերակուրի կլոր ձևից. բարբառներում կան տարբեր անվանումներ.- կլուլիկ, կլորճիկ, կլուր, կլեյոր, և այլն....։ Կան և՛ մսային և՛ բանջարեղենային կոլոլակներ. կլոր, ձվաձև, երկարավուն ու մանր գնդիկներ. մատուցվում է տապակած, խաշած, խորոված, ապուրների մեջ կամ մածուն-սխտորով։
Ինֆեկցիոն հիվանդություններ
Հիվանդությունը այն վիճակն է, երբ ախտաբանական պրոցեսների հետևանքով խանգարվում է օրգանիզմի նորմալ ֆունկցիաները, ինֆեկցիոն կամ վարակիչ հիվանդությունների պատճառը, մանրեները, վիրուսները, սնկերնեն։ Որպեսզի զարգանա ինֆեկցիոն պռոցեսը անհրաժեշտ է 3 պարտադիր պայման, հիվանդության հարուցիչ, փոխանցման ճանապար, ընկալունակ օրգանիզմ։ Հիվանդության հարուցիչ-սնկեր, վիրուսներ, բակտերիաներՓոխանցման ճանապար-օդակաթիլային, սննդային, ջրային, կենցաղ կոնտակտային, արյունային և այլն։ Ընկալունակ օրգանիզմ-մրսած, թերսնված, ցածր իմունիտետով օրգանիզմ։ Հիվանդության ելքը-արողջացումն է կամ բարդությունների արաջացում։
Գրիպ հարբուխ
Գրիպը ծանր վիրուսային վարաքիչ հիվանդություն է, ունի մահացության բարձր տոկոս, քանի որ շատ հաճախ բարդանում է տարբեր օրգանների թարախային բորբոքումներով, թոքեր, ուղեղ, սիրտ։ Հարբուխը կամ վերին շնչուղիների սուր վարակիչ ինֆեկցիան, ինֆեկցիաների ժամանակ լինում է մարմնի կոտրվածություն, ջարդվածության զգացում, ջերմության բարձրացում, կոկորդացավ, քթահոսություն, ախորժակի իջեցում, թուլություն և այլն։ Հիվանդությունը տևում է մոտ մեկ շաբաթ և սովորաբար այարտվում առողջացմամբ։ ջերմության բարձացումը միշտ ունի պաշտպանական դեր։ Մինջև 38.5աստիճան ջերմիջեցնող խմել պետք չի։ այդ ժամանակ պետք է խմել շատ հեղուկներ, 38.5ից բարձր նոր պետք է խմել ջերմիջեցնող դեղեր և պահել անկողնային ռեժիմ։ Կանխարգելում-հեռու մնալ հիվանդից 2մետր և ավելին, կրել դիմակ, հաճախակի լվացվել, հաճախ օդափոխել սենյակը, օգտագործել վիտամին C։
Անառողջ սնունդ
Հոլանդացի գիտնականների հավաստիացմամբ, անառողջ սննդի օգտագործման հետեւանքով ստացված վնասները կարող են չափազանց երկարաժամկետ ազդեցություն ապահովել եւ անգամ ճիշտ սննդակարգի հաշվին անուղղելի դառնալ:Գիտնականները մի քանի ամիս շարունակ ճարպերի եւ խոլեստերինի բարձր բաղադրությամբ աչքի ընկնող սննդակարգ են հրամցրել գենետիկ փոփոխությունների հաշվին աթերոսկլերոզի եւ զարկերակների՝ թթվածնով հարուստ արյան հոսքի ծավալի նվազեցման հանգեցնող կարծրացման նկատմամբ հակում դրսեւորող կենդանիներին:Նույնիսկ առողջարար սննդակարգի անցնելուց եւ արյան մեջ խոլեստերինի մակարդակի նվազեցումից հետո իրականացած հետազոտությունները ցույց են տվել, որ գենետիկ մոդիֆիկացիայի ենթարկված կրծողները առողջ կենդանիներից ոչ շահեկանորեն տարբերվող ոսկրածուծ եւ իմունային համակարգի նշանակալի տարբերություններ են պահպանել, ինչը աթերոսկլերոզի առաջացման հավելյալ ռիսկ է ենթադրում:
ԳՐԻՊ
Հիվանդությունը այն վիճակն է, երբ աղտաբանական պրոցեսների ժամանակ խանգարվում է օրգանիզմի նորմալ ֆունկցիաները:
Ինֆեկցիոն կամ վարակիչ հիվանդությունների պատճառը մանրեները, վիրուսները, սնկերնեն։ Որպեսզի զարգանա ինֆեկցիոն պռոցեսը անհրաժեշտ է երեք պարտադիր պայման:
1.Հիվանդության հարոուցիչ-վիռուսներ,սնկեր,բակտերիաներ:
2.Փոխացման ճանապարհ-օդակաթիլային,սննդային,ջրային,կենցաղ կոնտակտային,արյոունային և այլն:
3.Ընկալունակ օրգանիզմ-մրսած, թերսնված, ցածր իմունիտետով օրգանիզմ։
Հիվանդություների ելքը-առողջություն կամ բարդություն է առաջացնում:
Գրիպ հարբուխԳրիպը ծանր վիրուսային վարաքիչ հիվանդություն է, ունի մահացության բարձր տոկոս, քանի որ շատ հաճախ բարդանում է տարբեր օրգանների թարախային բորբոքումներով (թոքեր, ուղեղ, սիրտ)։ Հարբուխը կամ վերին շնչուղիների սուր վարակիչ ինֆեկցիան, ինֆեկցիաների ժամանակ լինում է մարմնի կոտրվածություն, ջարդվածության զգացում, ջերմության բարձրացում, կոկորդացավ, քթահոսություն, ախորժակի իջեցում, թուլություն և այլն։ Հիվանդությունը տևում է մոտ մեկ շաբաթ և սովորաբար ավառտվում առողջացմամբ։Ջերմության բարձացումը միշտ ունի պաշտպանական դեր։
Մինջև 38.5 աստիճան ջերմիջեցնող խմել պետք չի։ այդ ժամանակ պետք է խմել շատ հեղուկներ, 38.5-ից բարձր նոր պետք է խմել ջերմիջեցնող դեղեր և պահել անկողնային ռեժիմ։ Կանխարգելում-հեռու մնալ հիվանդից 2 մետր և ավելին, կրել դիմակ, հաճախակի լվացվել, հաճախ օդափոխել սենյակը, օգտագործել վիտամին C ցիտրուսներ։
Դարչին
Ինչո՞վ է օգտակար դարչինը: Դարչինն, առաջին հերթին, մեծ կիրառում ունի խոհարարության և օծանելիքի արտադրության մեջ: Սակայն դարչինն այնպիսի հատկություններ ունի, որոնց շնորհիվ կարող է հրաշքներ գործել նաև կանացի գեղեցկության պահպանման հարցում: Սկզբում ծանոթանանք դարչինի կոսմետիկական հատկություններին: Դարչինը հարուստ է հակաօքսիդանտներով և աղանյութերով, որոնք հանում են բորբոքվածությունը և նպաստում են արյան շրջանառության կարգավորմանը: Հենց այս պատճառով կոսմետոլոգները դարչինն օգտագործում են մաշկի մաքրման և սնուցման համար:
Դարչինով դիմակ դեմքի համար: Տրորեք բանանի 1/3-րդ մասը, ավելացրեք 2ճ/գ թթվասեր, 1թ/գ դարչին և մի քանի կաթիլ լիմոնի հյութ: Ստացված խառնուրդը քսեք դեմքին և պահեք 15 րոպե: Այնուհետև դեմքը լվացեք տաք ջրով և կրեմ քսեք: Անմիջապես կզգաք, թե ինչ նուրբ, էլաստիկ և փափուկ է դարձել Ձեր մաշկը դիմակից հետո:
Մազերի աճի դիմակ: Դարչինը կարելի է օգտագործել՝ որպես մազերի արագ աճը խթանող միջոց: 2 ճ/գ մածունը, նույն քանակությամբ ձիթայուղը, 1 ձուն, 1թ/գ դարչինը և 1թ/գ մեղրը խառնում եք միմյանց: Ստացված խյուսը քսեք մազերի երկայնքով և 15 րոպե թողեք մազերին: Հետո շամպունով լվացեք մազերը:
Մարմնի սկրաբ: Դարչինը հիանալի միջոց է մարմնի արդյունավետ սկրաբ պատրաստելու համար, այն հատկապես հարմար է չոր մաշկի համար: Վերցրեք կես բաժակ ձիթայուղը, վրան ավելացրեք 1թ/գ դարչին և 1ճ/գ շագանակագույն շաքար: Կանգնեք տաք ցնցուղի տակ, մարմինը ջրով թրջեք և նուրբ շարժումներով ստացված խառնուրդը քսեք մարմնին: Եթե Ձեր մաշկը միջին չորություն ունի կամ ճարպոտ է, ապա սկրաբի մնացորդները մարմնից հեռացրեք մարմնի գել օգտագործելով, իսկ եթե մաշկը չոր է, ապա մարմինը ցայեք ջրով և մի օգտագործեք այլ կոսմետիկական միջոցներ:
Գոյություն ունի ևս մեկ խորամանկ միջոց` դարչինի օգտակար հատկությունները կորզելու համար: Մի փոքր դարչինի յուղը փայտիկով խառնեք այն քսուքի հետ, որն օգտագործում եք մաշկի համար: Նման կերպ քսուքը կհարստանա դարչինի օգտակար հատկություններով:
Գոյություն ունի ևս մեկ խորամանկ միջոց` դարչինի օգտակար հատկությունները կորզելու համար: Մի փոքր դարչինի յուղը փայտիկով խառնեք այն քսուքի հետ, որն օգտագործում եք մաշկի համար: Նման կերպ քսուքը կհարստանա դարչինի օգտակար հատկություններով:
Դարչինի յուղը կարելի է օգտագործել ոչ միայն՝ որպես կոսմետիկական միջոց, այլև բուժիչ նպատակով: Մի քանի կաթիլ դարչինի յուղը ինհալացիայի համար նախատեսված ջրի մեջ եք կաթեցնում, կամ այն խառնում եք նուշի ձեթի հետ (դարչինի ձեթի 1-3 կաթիլը՝ 5մլ նուշի ձեթի հետ): Այս խառնուրդը քսում եք կրծքի հատվածին և մեջքին, որն էլ օգնում է արագ հաղթահարել մրսածությունը:
Ուշադրություն: Երբեմն եթերային յուղերը կարող են առաջ բերել ալերգիկ երևույթներ, ուստի մի քանի կաթիլ դարչինի ձեթը կաթեցրեք ձեռքի մաշկին և մի քանի ժամ սպասեք: Եթե ալերգիկ երևույթներ չառաջանան, ապա հանգիստ կարող եք անսահմանափակ օգտվել դարչինի յուղից՝ կոսմետիկական կամ բուժման նպատակներով:
Մազերի խնամք
Մազերը ունեն շատ կարևոր նշանակություն նրանք պաշտպանում են գլուխը շոգից ու ցրտից:Մազերի մաքրությունը կարևոր է առողջության համար : Մազերը պետք լվանալ հատուկ շամպույնով:Որը պետք է շատ մանրամասն պարզաջրել : Մազերը պետք է շատ խնամքով սանրել , ընդ որում օրը 2-3 անգամ : Պետք է սանրել նաև մազերի աճելու հակառակ ուղղությամբ: Սանրը պիտի ունենա ոչ սուր ատամներ որ քերծվածքներ չառաչացնի սանրը խիստ հիգենիկ անձնական առարկա է : Չի կարելի սանրվել ուրիշի սանրով:
Ոջլոտություն
Մարդու վարակվածությունը ոջիլներով իրենից
ներկայացնում է ոջլոտություն: Ոջիլներն արյունածուծ միջատներ են, մարդու և կաթնասունների
մակաբույծներ, որոնց կյանքի ամբողջ շրջանն ընթանում է տիրոջ մարմնի վրա։ Հայտնի է ոջիլների
ավելի քան 150 տեսակ։
Մարդուն մակաբուծում են հագուստի, գլխի ոջիլները։ Տարբերում են դրանց զարգացման հետևյալ
փուլերը՝
- ձու (անիծ),
- թրթուր,
- հասուն առանձնյակ։
Ձվադրման համար բարենպաստ է 28-30° C ջերմաստիճանը։ Ձուն
ամրանում է մազերին կամ գործվածքի մազմզուկներին։ Ձվից թրթուրի դուրս գալը և հետագա
զարգացումը կախված է շրջապատի ջերմաստիճանից։ Զարգացման շրջանը տևում է մինչև 15 օր։
Հագուստի ոջիլն ապրում է մինչև 2 ամիս, գլխինը՝ 4 շաբաթ։ Ոջիլները կերպարանափոխության
բոլոր փուլերում (բացի ձվից) սնվում են միայն արյունով։ Հագուստի ոջիլը սնվում Է օրական
2-3 անգամ։ Ոջիլները բծավոր տիֆի, հետադարձ տիֆի, տենդի հարուցիչների փոխանցողներն
են։
Ոջլոտության տարածվածությունը սովորաբար պայմանավորված է
անբավարար սանհիգիենային պայմաններով, բնակչության բարեկեցության ցածր մակարդակով։
Ոջլոտությունը սոցիալական և բնական աղետների ուղեկիցն է։
Սնունդը վտանգավոր
է երբ...
1. Սպառվել է պիտանելիության ժամկետը
2.Վնասված է փաթեթավորումը
3. Չեն պահվվում պահպաման պայմանները
4.Սնունդը պատրաստելիս և ուտելիս չեն պահպանվում հիգենայի կանոները
5. Երբ պարունակում է թունավոր հավելումներ, կամ հենց ինքը թունավոր է, օրինակ ՝ թունավոր սնկերը:
Комментариев нет:
Отправить комментарий