Հյուր Ակունքին

Չդիմացա ու որոշեցի գրել։Բա չիմացաք, ընկեր Աննայի հետ գնացինք  «Ակունք» ազգագրական համույթի փորձին։Հասանք Առնո Բաբաջանյան համերգասրահ։ Մտնելով ներս՝ անցանք երկար միջանցքով ու արդեն քիչ-քիչ հասկանում էի, թե որն է այն հետաքրքիր սենյակը, որտեղ անցնում են փորձերը։ Ներսում անմիջապես զգացի մարդկանց ջերմությունն ու աշխատանքային վիճակը։ Երբեք չէի պատկերացնի,որ ներկա կգտնվեմ «Ակունք» ազգագրական համույթի փորձին։ Իրոք շատ էի ուրախացել. այլ է, երբ նայում ես պատրաստի ելույթը, իսկ հիմա դու կարող ես նրանց հետ շփվել ու անգամ երգել։ Արագ տեղավորվեցինք ետևի երկու կարմիր նստարաններին։ Ու երբ նստեցինք, գտանք մի շատ-շատ ծանոթ դեմք՝ կոմիտասագետ Արթուր Շահնազարյան էր։ Ուրախությունը եռապատկվեց, երբ պարոն Շահնազարյանը 7 րոպե ընդմիջում տվեց, ու մենք սկսեցինք շփվել խմբի անդամների հետ։Բոլորը ուրախ էին, որ մենք եկել էինք ու չէինք էլ ուզում գնալ։7 րոպեում այնքան բան հասցրինք՝ ծանոթացանք ակունքցիների, համերգասրահի ամեն մի ծակ ու ծուկի հետ։ Այդ 7 րոպեյի մեջ նաև նոր նախագծերի առաջարկներ ստացանք,Սարգիս Ալավերդյանն առաջարկեց ներկա գտնվել նաև իր վոկալ խմբի փորձերին, որ էլ կոչվում է «Ակունքի ծիլեր»։ Առաջարկը մենք իհարկե չմերժեցինք և որոշեցինք սովորող-սովորեցնող նախագծով այցելել նրանց։Յոթ րոպե անց եկանք ավելի հարազատդարձած նույն փոքր սենյակը, որտեղ աջ ու ձախ երգի բառեր էին։Մի քիչ հետո արդեն հասկացանք,որ փորձն ավարտվեց։ Էնքան արագ անցնավ ժամանակը:

Վերջում նաև ծանոթացանք երաժիշտների հետ։Բոլոր ակունքցիների հետ դուրս եկանք համերգասրահից՝ ամեն մեկը գնաց իր ճանապարհով։Լիքը-լիքը մաղթանքներ լսեցինք.«Ապրեք երեխեք ջան, էլի եկեք»:

Ու էտ ամենից հետո մենք չէինք կարող էլի չգալ,փորձեցինք ամեն ձև կապը պահպանել։ Վերջում ակունքցիների հետ մեքենա նստեցինք ու ճանապարհին երգելով՝ առաջ սլացանք։ Մեզ էլի համերգների հրավիրեցին, իսկ մենք էլ Հասմիկ Գրիգորյանին դպրոց հրավիրեցինք, որպեսզի մեզ գորգագործություն ու ասեղնագործություն սովորեցնի։ Ուրախ էինք,որ չմերժեց։

Այդ օրը այնքան լեցուն անցավ, ու այնքան բան սովորեցի: Այդօրվանից արդեն ում տեսնում էի պատմում էի «Ակունքի» մասին։Հա մոռացա ասեմ, այնքան ուշադիր էի լսում, որ երբ տուն էինք գալիս հիշեցի, որ մի նկար էլ չեմ արել որ նույն ջերմությունը ձեզ էլ հասներ։Ոչինչ,բացը կլրացնեմ,մյուս անգամ։

Նոյեմբերի 20-25

Յուրաքանչյուր ուրբաթ շաբաթվա կատարած աշխատանքների ներկայացում-խորհրդատվություն:

Ուսումնական պարապմունքների ժամանակ արվող աշխատանք

Սովորողի ընտրությամբ արվող լրացուցիչ ուսումնական աշխատանք

Գործնական քերականություն- Մայրենի լեզու, 7-8-րդ դասարան, էջ 75, 200, 201, 202, 204,205

1. Գտի՛ր սխալ գրությամբ բառերը և ուղղի՛ր։ 

ա․ սրփազան-սրբազանհամփերություն-համբերությունբ․նյարթ-նյարդերթվել-երդվել

 2. Գտի՛ր սխալ գրությամբ բառերը և ուղղի՛ր։ 

ա․ հարձուփորձ-հարցուփորձմրձույթ-մրցույթբ․ դախձ-դաղձդեդցանիկ-դեղձանիկօցանման-օձանմանատաղծագործ-ատաղձագործ

 3.Գտի՛ր սխալ գրությամբ բառերը և ուղղի՛ր։ 

ա․ խեխտել-խեղդել

 ոխկույզ-ողկույզ

բ․ վղտալ-վխտալ

4.Տրված բառերի կազմությունն ու զրությունր բացատրի՛ր:

 ա․ Անհյուրընկալ=ան+հյուր+ընկալ

 զրուցընկեր=զրույց+ընկեր

 դյուրընկալ=դյուր+ընկալ

 գահընկեց=գահ+ընկեց

 անընդհատ=ան+ընդ+հատ

 համընթաց=համ+ընթաց

բ․ Միջօրե=միջ+օր+ե

 հանապազօրյա=հանապազ+օր+յա

 ոսկեզօծ=ոսկի+զօծ

 ապօրինի=ապ+օրենք+ի

առօրյա=առ+օրյա

առօրեական=առ+օր+ե+ական

 բացօթյա=վաց+օթյա

 բարօրություն=բարի+օր+ություն

 զօրուգիշեր=զօր+ու+գիշեր

5.Որտեղ անհրաժեշտ է, ը գրի՛ր և սխալներն ուղղիր:

Անընբռնելի, օրըստօրե, անընդմեջ, համընդհանուր, մերթընդմերթ,անընթեռնելի, անընդհատ,անհյուրընկալ, սրընթաց:

Քերականություն

Գոյական- յուն Հնչյուն, դողդոջյուն, կարկաչյուն, խոխոջյուն, շառաչյուն, ճարճատյուն Ածական- ուն հնչուն, դողդոջուն, կարկաչուն, խոխոջուն, շառաչուն, ճարճատուն։ Ձայնավոր հնչյուն- ինչ Հնչյուն ծիծաղ- ո՞ր Ձեռքերի դողդոջյունը- ի՞նչը

Վարժ.200

Քաղցրահնչյուն մեղեդի-Քաղցր հնչյուն մեղեդի
Քնքչաչրչյուն զգեստ-Քնքուշ չարչյունով զգեստ
Բարեհնչյուն ձայն-Բարի հնչյունով ձայն
Դառնահնչյուն ոռնոց-Դառը հնչյունով ոռնոց

Վարժ.201

Վերջապես այդ հրեշը մի վերջին անգամ ցնցվեց ու կանգ առավ:Փրկված ենք:Ասաց տղան հորը երբ նրանք դուրս եկավ անտառից:Տղան ասաց հորը
-Բայց նա մեր որսը կուտի.-հայրը պատասխանեց:
-Ոչինչ տղաս,մենք դեռ նրա հախից կգանք ու ետ կվերցնենք մեր որսը:
Անտառից դեռ շատ չեին հեռացել երբ մի աղմուկ բարձրացավ:Տղան,ով վստահ քայլում էր մտածելով, որ այնուամենայնին նրանք հրեշից կվերցնեն որսը:Մի պահ վախից բռնեց հոր ձեռքը:Հորը ավելի հետաքրքրեց թե ինչ կատարվեց անտառում:Զենքը վերև պարզելով փորձեց առաջ գնալ:

Վարժ.202
 

Լավ ձին կերը կավելացնի,վատը մտրակը:

Խելոքին՝մեկ ասա,անխելքին հազար:
Արդար մազը չի կտրվի,մեղավորինը կկտրվի:

Մեկ՝խոսիր,մյուսը լռիր:
Բոյը՝երկար,խելքը կարճ:


Վարժ.204
փոքր Ասիայի-փոքրասիական
իրենց մասնակցությունն էին բերում-մասնակցում էին
մարդու հասակ ունեցող-մարդաահասակ
բարձր արժեք ունեցող-բարձրարժեք
ընծա բերել-ընծայել
ոսկուց ձուլած-ոսկեձույլ
ավարտին հասավ-ավարտվեց
մարմարից կերտված-մարմարակերտ
նուրբ գեղեցկություն ունեցող-նրբագեղ
կանգուն չմնաց-փլվեց
Եփեսոսի բնակիչ-Եփեսոսաբնակ
կրակի մատնեց-այրել
մոռացության տալ-մոռանալ
պատմություն գրողները-պատմագրեր
ոճիրը գործողի-ոճրագործ

Վարժ.205
այն համոզման էին եկել-համոզվել էին
բանի տեղ չդնող-չտեսնող
անկողին էին ընկնում-հիվանդանում էին
նույնիսկ հոգին փչում-նույնիսկ մահանում
գլխի ենք ընկել-հասկացել ենք
առաջ է գալիս-առաջանում է
Ադամի տարվանից-
ահ ու դողի-վախենալով
իր գործն արել էր-

• «Կարդում  ենք» ռադիոնախագիծ
• ՍԻՆՅԻՏԻՐՈ ՆԱԿԱՄՈՒՐԱ«Դղյակ տանող Ճանապարհը» ստեղծագործությունը: Գրել վերլուծություն-կարծիք:
• 
  
• Ինձ դուր եկավ ստեղծագործությունը ,այն շատ խորիմաստ էր։Վերնագիրն էլ հետաքրքիր էր ու ամեն ընթերցողի էլ կհետաքրքրի։Ես չեմ մեղադրում ստեղծագործության հերոսներին,բայց կարող էին այդ ժամանակը իզուր չվատնել և ավելի կարևոր բաների վրա ծախսել,և իննչու ոչ նոր երազանքներ ունենան:
• 1.-Օհո, սա՞ ինչ է: Նայի՛ր, գրպանումս դռան բանալին է: Ամբողջ անպետք աղբը` կեղտահոր, այլապես երբեք չենք գտնի Դղյակը:
  Բանալին, ճլմփացնելով, թռավ-ընկավ ավազանի մեջ: Աղջնակը հիշեց, որ այդպես էլ չհագեցրեց ծարավը: Բայց աչքերը բացել չէր կարելի, մայրն ու հայրն անմիջապես կընդհատեին իրենց խոսակցությունը, և նա շարունակեց քնած ձևանալ: Ձևացրեց, ձևացրեց, հետո իսկապես քնեց:
• 
  
• 2.-Ամեն բան կարգի՞ն է,-շշնջաց մայրը:
  -Չգիտեմ…Արի մի քիչ էլ սպասենք,-պատասխանեց հայրը` տանջահար հայացքը գիշերային խավարին հառած:-Ես նրան տվի փողի կեսից ավելին:
  -Օ՜, աստվա՜ծ իմ,-հառաչեց մայրը: Նրա ձայնից վախեցած` աղջիկը, որի քունը տանում էր և որը սկզբում չէր զգացել ծնողների լարվածությունը, լաց եղավ
  
  
  
• Չեմ կարողացել, չեմ կարողանում ու երբեք էլ չեմ կարողանա

• Խորխե Բուկայ

  Երբ ես փոքր էի, պաշտում էի կրկեսը, և կրկեսում ամենից շատ գազաններն էին ինձ դուր գալիս: Ինձ հատկապես փիղն էր գրավում, որը, ինչպես հետո իմացա, նաև մյուս երեխաների սիրելին էր: Ներկայացման ժամանակ այդ հսկայական վայրի կենդանին ցուցադրում էր իր անասելի քաշը, ուժը, չափսերը… Բայց իր ելույթից հետո մինչև հաջորդ ելույթի սկիզբը նա շղթայված էր, շղթայի մի ծայրը կապված էր փղի ոտքին, իսկ մյուսը` գետնի մեջ խրված ցցին:
  Դա ընդամենը փայտի մի կտոր էր, որ միայն մի քանի սանտիմետր էր խրված հողի մեջ: Չնայած շղթան հաստ էր և ամուր, ինձ համար ակնհայտ էր, որ այդպիսի կենդանին, որն ընդունակ է ծառեր արմատախիլ անելու, հեշտությամբ կարող էր այդ ցիցը հանել ու փախչել:
  Ինձ համար հանելուկ էր մնացել` ի՞նչն էր նրան պահում, ինչո՞ւ նա չէր փախչում:
  Երբ դեռ հինգ-վեց տարեկան էի, հավատում էի մեծահասակների իմաստնությանը: Չեմ հիշում` այս հարցերը ես տվեցի ուսուցչի՞ս, հայրիկի՞ս, թե՞ հորեղբորս: Նրանցից մեկն ինձ բացատրեց, թե փիղը չի փախչում, քանի որ նա վարժեցված է:
  Այդ ժամանակ ես տվեցի միանգամայն ակնհայտ հարց. «Եթե փիղը վարժեցված է, էլ ինչո՞ւ են նրան շղթայում»:
  Հիշում եմ, որ ոչ մի բավարար պատասխան չստացա: Ժամանակի ընթացքում մոռացա փղին էլ, նրա հետ կապված հարցերն էլ և այդ մասին հիշում էի միայն մարդկանց շրջապատում, ովքեր գոնե մեկ անգամ այդ հարցն իրենց տվել են:
  Մի քանի տարի առաջ հայտնաբերեցի, որ, հուրախություն ինձ, բավականին խելացի մի մարդ գտել է հարցի պատասխանը` կրկեսային փիղը չի փախչում, որովհետև նա մանկուց կապված է նմանատիպ ցցի:
  Աչքերս փակեցի և պատկերացրի ցցին կապված նորածին անպաշտպան փղին: Վստահ եմ, որ այն ժամանակ փղիկն ամբողջ ուժով ձգել է` փորձելով ազատվել: Բայց, չնայած թափված ջանքերին, ոչինչ չի ստացվել, քանի որ ցիցն այն ժամանակ բավականին ամուր է եղել:
  Պատկերացնում էի, թե ինչպես է նա երեկոյան ուժասպառ ընկնում, իսկ առավոտյան փորձում նորից ու նորից… Մինչև, իր համար սարսափելի մի օր, նա հնազանդվել է իր ճակատագրին՝ ընդունելով սեփական անզորությունը:Այդ հսկա և հզոր փիղը կրկեսից չի փախչում, քանի որ խեղճը կարծում է, թե չի կարող:
  Նրա հիշողության մեջ մնացել է անզորության այն զգացողությունը, որն ապրել է ծնվելուց անմիջապես հետո:
  Եվ ամենավատն այն է, որ այդ հիշողությանը նա երբեք չի կասկածում:
  Նա այլևս երբեք չի փորձել իր ուժը կիրառել:
  -Այսպիսին է կյանքը, Դեմիան: Բոլորս էլ ինչ-որ բանով նման ենք կրկեսի փղին. այս կյանքում մենք կապված են հարյուրավոր ցցերի, որոնք սահմանափակում են մեր ազատությունը:
  Ապրում ենք` համարելով, որ «չենք կարող» անել բազում գործեր, ուղղակի, որովհետև, շատ վաղուց, երբ դեռ փոքր էինք, փորձել ենք ու չենք կարողացել:
  Այն ժամանակ վարվել ենք այս փղի նման, մեր հիշողության մեջ գրանցել ենք այսպիսի հրահանգ. «Չեմ կարողացել, չեմ կարողանում և երբեք չեմ կարողանա»:
  Մենք մեծացել ենք այս հրահանգով, որն ինքներս ենք մեզ տվել, և դրա համար էլ երբեք չենք փորձել ցիցը հանել:
  Երբեմն, շղթայի ձայնը լսելիս, հայացք ենք ձգում ցցին և մտածում.
  Չեմ կարողանում և երբեք էլ չեմ կարողանա:
  …. Եվ միակ ձևը պարզելու, որ դու կարող ես ինչ-որ բանի հասնել, նոր փորձ անելն է, որի մեջ կներդնես քո ամբողջ ոգին:Քո ամբողջ ոգին:
  Առաջադրանք
  1. Հիմնավորե՛ք ընդգծված բառերի անհրաժեշտությունը
  1. Մինչև, իր համար սարսափելի մի օր, նա հնազանդվել է իր ճակատագրին՝ ընդունելով սեփական անզորությունը:
  ·         Այդ հսկա և հզոր փիղը կրկեսից չի փախչում, քանի որ խեղճը կարծում է, թե չիկարող:
  ·         Այն ժամանակ վարվել ենք այս փղի նման, մեր հիշողության մեջ գրանցել ենքայսպիսի հրահանգ. «Չեմ կարողացել, չեմ կարողանում և երբեք չեմ կարողանա»,
  ·         Եվ միակ ձևը պարզելու, որ դու կարող ես ինչ-որ բանի հասնել, նոր փորձ անելն է, որի մեջ կներդնես քո ամբողջ ոգին:
  Ցո՛ւյց տվեք ստեղծագործության Չեմ կարողացել, չեմ կարողանում ու երբեք էլ չեմ կարողանա վերնագրի կապը հեղինակի ասելիքի հետ:

Վերլուծություն
Ստեղծագործության փոխաբերական իմաստը այն է, որ մարդիկ երբ Մանուկ ժամանակ հուսախափ են լինում ինչ-որ ոլորտում,  կոտրվում են։ Ստեղծագործությունը ինձ դու եկավ։ Իմ կարծիքով այս ստեղծագործության իմաստը պարզ չէր ասվում։

Նոյեմբերի 13-18 (Նախագծային շաբաթ)

«Ճանաչենք մեր մեծերին»
Մխիթար Սեբաստացու գրական ժառանգությունը
Ծանոթացեք մեդիափաթեթին, կարդացեք, ընտրեք մեկ նյութ, գրավոր վերապատմեք:

Մխիթարյանների դերը հայ մշակույթում

Վենետիկի Սուրբ Ղազար կղզու և Վիեննայի վանքի վանական դպրոցները, որոնք հիմնականում պատրաստել են հոգևորականներ, Մխիթարյանները դպրոցներ են ունեցել այն բոլոր քաղաքներում, որտեղ մեծ թվով հայեր են ապրել։ Վենետիկի և Վիեննայի Մխիթարյանների վանքերում պահվում են 4000-ի չափ ձեռագրեր,մինչև մեր օրերում լույս տեսած հայերեն գրքեր։

Մխիթարյան միաբանության կայքից փոքրիկ թարգմանություն արեք:

Մխիթարյան կաթոլիկ միաբանության հիմնադիրը: Գիտնականը, կրոնական և հանրային գործիչը:

Մխիթարյանների դերը հայ մշակույթում:Մխիթար Սեբաստացի- աշխատությունները

Սեբաստացի «Բառգիրք հայկազյան լեզվի»

«Բազմավեպ»

Ղևոնդ Ալիշան «Բազմավեպ»

Ուսումնական պարապմունքների ժամանակ արվող աշխատանք

Սովորողի ընտրությամբ արվող լրացուցիչ ուսումնական աշխատանք

Գործնական քերականություն  էջ 70 185,187,188,198,199

Վարժ.185

Ընկեր-բացի ընկերոջից,բացառությամբ ընկորջը
Կին-բացի կնոջից,բացառությամբ կնոջը
Արման-բացի Արմանից,բացառությամբ Արմանի
տեր-բացի տիրոջից,բացառությամբ տիրոջը
մարդիկ-բացի մարդկանցից,բացառությամբ մարդկանց
տղաներ-բացի տղաներից,բացառությամբ տղաների
կինո-բացի կինոյից,բացառությամբ կինոն
արվեստ-բացի արվեստից,բացառությամբ արվեստի
վարդեր-բացի վարդից,բացառությամբ վարդերի
մեղու-բացի մեղվից,բացառությամբ մեղվի

1.Շունը հեռացավ տիրոջից:
2.Կենդանին վախեցավ մեղվից:
3.Բացի տղաներից բոլորը եկել էին դպրոց:

Վարժ.187

Մեր դասարանը շատ մեծ է,և տարիքային տարբերությամբ:Մեր դասերը անցնում են շատ հետաքրքիր ու լավ միջավայրում:Դասամիջոցները անցնում են երաժշտությամբ կամ խաղերով:Դասերից հետո միասին գնում ենք,դպրոցից դուրս խմբակների,ֆիլմեր ենք դիտում:

Վարժ.188

Ավստրիական Պերտ քաղաքի իշխանությունները մեծ գումար վճարեցին և կրիաների համար հարմար, հուսալիև լավ լուսավորված մի գետնուղի կառուցեցին,որ ճանապարհն անցնելիս այդ դանդաղաշարժ ճամփորդները մեքենաներին զոհ չդառնալ:

Վարժ.198

երկինքը քերելու չափ բարձր-երկնաքեր

բարի մտքով-բարեմիտ

վատ համբավ ունեցող-վատահամբավ

հեշտությամբ թեքվող-ճկուն

խաժ աչքեր ունեցող-խաժակն

կյանքը սիրող-կենսասեր

հանրության կողմից ճանաչված-հանրաճանաչ

կյանքով ուրախացող-

կրակին (հիրն)դիմացող-հրադիմացկուն

Վարժ.199

Ուրանալ-գաղափարը,զինակիցներին,սկզբունքներին,ընկերներին,թշնամուն,հայրենիքը,տունը։
Մոռանալ-գաղափարը,զինակիցներին,սկզբունքները,ընկերներին,թշնամուն,հայրենիքը,տունը։
Դավաճանել-զինակիցներին,գաղափարին, սկզբունքները ընկերներին, թշնամուն, հայրենիքը, տունը։
Դավ նյութեր-զինակիցների դեմ,ընկերների հանդեպ,թշնամու դեմ,հայրենիքի հանդեպ։

Նոյեմբերի 6- 11

Գործնական քերականություն

7-8 դասարան,մայրենի լեզու 172,174,175,176,178,179,180:

Վարժ.172

Հպարտանալ-ընկերներով,հողով,քրոջով,ջրով:

Կարոտել-հողը,ծնողներին,ջուրը,ընկերներին,հողին,քրոջը,ջրին,հայրենիքը,արևը:

սիրել-հողը,ծնողներին,ջուրը,ընկերներին,հողին,քրոջը,հայրենիքը,արևին:

մտաբերել-հողը,ծնողներին,ջուրը,ընկերներին,քրոջը,հայրենիքը,արևին:

Վարժ.179

Առավոտից իրիկուն,հետո էլ նորից մինչև աշխատել էր տալիս,մինչև որ մշակն էլ չի դիմանաում:Զգալ տվեց,որ ինքը բնավ էլ համաձայն չէ մեր որոշմանը:

Մեզ այսքան սպասել տվեց,ինքն իր համար ման է գալիս:

-Կհասկացնեմ, թե ես ով եմ,-զայրացած գոռգոռում էր նա:

Երբ բոլորը ընդդիմախոսներին լռել տվեց ու համոզեց,սկսեց ուրիշ բանի մասին խոսել:

Վարժ. 174

Ա. Անվավոր չմուշկները Լոնդոնում են հայտնագործվել։ Առաջին ոգտագործողն ել բելգիացի երաժիշտ Ժոզեֆ Մարլինն է եղել: Նա դրանցով գալիս էր պարահանդես ու ամբողջ երեկո սահում էր չմուշկներով ու միաժամանակ ջութակ նվագեց:

Բ. Ֆրանսիացի գիտնական Քրիստիան Մարշալն առաջարկում է լուսնի վրա տեղադրել հայելիներ, որոնք արեգակի ճառագայթները անդրադարձնելու են Երկիր: Այդ դեպքում գիշերը կարելի է կարդալ և աշխատել՝ առանց արհեստական լուսավորության: Լուսնային հայելիները կփոխարինեն փողոցային լապտերներին ու շինհրապարակներում, դաշտերում և այլուր գիշերներն աշխատելու հնարավորույուն կտան: Դրա համար կպահանջվի 200 հազար քառ. կմ հայելի:

Վարժ.175

Սև-սևագույն,սևաթույր,սևորագ,արջն,արջնագույն,սեփ-սեփ:
Կապույտ-երկնագույն,կապտավուն,ծավի,մավի,ծովագույն,կապուտակ:
Կարմիր-Կարմրագույն,ալ,բոսոր,հրագույն,վարդագույն,վարդակարմիր,շառագույն,կաս-կարմիր,կարմրաթույր:
Կանաչ-Կանաչագույն,կանաչերանգ,կաս-կանաչ,
Դեղին-դեղնագույն,խարտիշագույն,շիկագույն,դեղձանագունյ,խարտյաշ,դեղձան:
Սպիտակ- սպիտակավուն,ճերմակ,կաթնասպիտակ,ձյունասպիտակ,սպիտակաթույր,ճերմակաթույր,կաթնագույն,կաթնաթույր,ձյունաթույր,ձյունաճերմակ:
մոխրագույն-գորշ,գորշագույն,մողոշիկ,մրեժ:
Վարժ.176

Մի օր Փարսին ալյուր,ջուր,հաղարջ,սալոր,շաքաար ու համեմունքներ վերցրեց: Նա երկու ոտնաչափ երկարությամբ և երեք ոտնաչափ հաստությամբ թխվածք պատրաստել: Դա անշուշտ առաջնակարգ խմորեղեն էր: Փարսին խմորը դրեց վառարանը: Նա վառարանից օգտվելու հնարավորություն ուներ: Թխվածքը եփվեց, եփվեց, մինչև կարմրեց, սկսեղ ախորժալի բուրմունք արձակել: Փարսին ցանկացավ ուտել: Հենց այդ պահին Լրիվ Անմարդաբնակ կղզու խորքից դուրս եկավ մի Ռնգեղջյուր՝ եղջյուրը քթին, խոճկորային աչքերով ու անկիրթ շարժուձևով:Վարժ.178
Խելացի գիտնականը փորձ էր հասկանալ հարցի լուծումը:
Մեծ ավտոբուսը առավոտյան լիքն էր ուղևորներով:
Մութ քարանձավի փոքր մուտքը փակ էր:
Վարժ.180
Նորեկն էր խոսում,օտարի պես:
Արևն այրել էր կնոջ դեմքը,որովհետև չեր հիշում որ պետք է տնից դուրս չգա:
Ահռելի որոտից այս գիշեր պայթում էր  աշնանային երկինքը:
Բարկանո՞ւմ եք,երբ սուտն եք լսում:
Բոլոր կասկածներս փարատվեցին,երբ տեսա նրան:
Երեկոյան հազիվ տեղ հասանք,ուշ երեկոյան:
Մայր ու որդի զբոսնում էին,արդեն մեկ ժամ:

Նախագիծ «Մուշեղ Գալշոյան»
Ունկնդրե՛ք «Դավոն» հեղինակի ընթերցմամբ: Գտեք և բարձրաձայն կարդացեք ձեզ դուր եկած հատվածները:

• Առաջինը եկավ երկաթագործ Համզե Պչուկը, եկավ Գ՛ևորգ Չաուշի արնակից մքթենցի Գրիգորը, եկավ Բջե Ավեն, եկավ խըբլջոզա Մանուկը, եկավ խութա Միրոն, եկավ Տիգրանը, հիթենքցի Մոսեն… Բոլորը եկան. Դավոն էր գնում։ Մարութա վանքում խաչի փոխարեն սուրը համբուրած տալվորցի Դավոն գնում էր։ Արևմարքի հետ Դավոյի շունչը խառնվելու էր Մարութա սարի ամպերին, և Կաբլորաքարի կատարին ճախրող ծեր արծիվը կրծքից մի փետուր էր պոկելու, ու իրիկնապահի բոցերով այրվող փետուրը թփրտալու էր Տալվոոիկի երկնքում։
• -Դավո՜ո, ավեր տուն, կերթա՞ս… Կերթա՞ս։ — Կրկնեց Համզե Պչուկը և ծունկ ծալեց ընկերոջ մահ– ճի մոտ։ — Զիս մենա՞կ է կթողիս, Դավո։

• Դավոն գտավ, սեղմեց ընկերոջ ձեռքը, և Պչուկը զարմացավ.
  — Մեջ քու երակներուն էդքան ուժ կա, Դավո, դու ու՞ր է կերթաս։
  “Կռիվ է կերթամ, Պչուկ”,— Դավոն մտքում պատասխան տվեց և հանկարծ… հիշեց… Այն, ինչ այդպես լարված որոնում էր՝ գտավ, անցած–գնացած
  այն պատմությունը, որը աչքերին ընկած շողքն էր հուշում, կոպերի դիմաց թռվռացող կարմիր ու կանաչ պեծերի պարսը, Դավոն հիշեց… Ցից– քարի կռիվն էր… Հիշեց ու ավելի ամուր սեղմեց ընկերոջ ձեռքը։
  “Կհիշի՞ս, Պչուկ, Ցիցքարի կռիվ քու մի՞տքն է”,– կնճիռները ողողվեցին ժպիտով։
  — Քու ճակտին ուրախություն կա, Դավո,— նկատեց Համզե Պչուկը,— դու էրգի՞ր է կերթաս։ “Կռիվ է կերթամ, Պչուկ, կգա՞ս”։– Նրան թվում էր, թե կարող է բարձրաձայնել, բայց չէր հասկանում, թե ինչու բերան չէր բացում։
  — Քու սիրտն ի՛նչ կուզե, Դավո,— հիթենքցի Մոսեն անժամանակ հարց տվեց։
  Դավոն դժգոհ տնքաց։
  “Իմ սիրտ կուզե…,- հետո ուզեց շուրթ շարժել, որ Մոսեն լսի և նրան թվաց, թե, իրոք, ձայնարկու ասաց,— զիս չխանգարիս, Մոսե, թող որ…,— և սեղմեց ընկերոջ ձեռքը,– կռիվ է կերթամ, Պչուկ, կգա՛ս… Ով զարկվեց՝ դավաճան է… Ցիցքարի կռիվ քու մի՛տքն է… կհիշի՞ս…”
• “Ուրիշ ելք չկա”,— համաձայնեց Պչուկը։
  “Ու զարկվել չկա։ — Գոռաց ինքը ու նայեց Պչուկի աչքերի մեջ։ — Ով զարկվեց՝ դավաճան է”։
• “Դու ինչու» զենք չես վերցրել,– փորձեց զորավարը,— և ինչու* չես կռվում”։
  “Ես զենքի մարդ չեմ փաշա,– երիտասարդի շուրթերից ծորում էր ժպիտը,— ես միայն երգել գիտեմ”։
  Սա՞… ուրեմն սա՞ էր… սա՞… կատաղությունից լալկվեց ինքը, աչքերի դիմաց թռվռացին կարմիր ու կանաչ պեծերը, խենթացած քաշեց սուրը և լսեց Անդրանիկի սաստող ձայնը՝
  “Դավո”։
  “Փաշա, զիմ թև մի բռնե,— գժված դարձավ զորավարին և դեմքը հազիվ նկատեց. Անդրանիկի դեմքը նշմարվեց՝ պարուրված թռվռացող կարմիր ու կանաչ պեծերով։— Իրավունք տուր, փաշա”։
  “Դավո, փեզեվանկը գեղեցիկ է և երգել գիտե. պետք է ապրի”։
  “Իմ տոհմի էգն ու որձը գեղեցիկ չէ՞ր, փաշա։ ՈՒ՞ր Են։ Իմ տոհմ երգ չունե՞ր, փաշա, ու՛ր է իմ տոհմի երգ… Իրավունք տաս—չտաս՝ կսպանիմ…”։
  — Կսպանիմ, փաշա,— լսվեց Դավոյի կռվարար ձայնը։
  Ներկաները անհանգիստ նայեցին Դավոյին, և Բջե Ավեն կանչեց.
  — Ելի՛, ելի, Դավո, Տալվորիկ կռի՜վ է, տնավեր, ինչի՛ ես պառկե։
  Դավոյի հոնքերը դժգոհ զարկվել էին իրար, և նա ծանր շնչում էր…
  «Կսպանիմ»,— գժվել էր ինքը և նույնիսկ չզգաց, թե ինչպես թռցրեց երիտասարդի գլուխը և… տեղն ու տեղը ականջն ընկավ զորավարի հրամանը՝ մահ Դավոյին։
  — Փաշա, — Պչուկը կանգնեց Անդրանիկիկ դիմաց, — Դավոն է։ Մահ Դավոյին։
  Սասունցի զինվորներից էլի միջամտողներ եղան. Մանուկը, Իսրոն, Չոլոն, Ախոն… Բայց զորավարը իր որոշման տերն էր։
  “Դու քաջ զինվոր ես, Դավո,— ասաց զորավարը,— Ես քեզ չեմ մոռանա։ Բայց դու ստիպեցիր…,— և աչքերը լցվեցին։ — Ընդունիր վճիռը, Դավո”։
  “Չեմ ընդունի, Փաշա, քու վճիռը սխալ է”։
  “Զինաթափ անել,— կատաղեց զորավարը,— կապկպել՝գցել գետը”։— Եվ ընտրեց չորս զինվոր։՞
• Ձայնը քարանձավից էր գալիս։ Պչուկին թվաց, թե Կաբլորաքարի քարանձավից լսեց Դավոյի ձայնը։
  — Զիմ ձեռքեր… չխաչիք,— ասաց Դավոն։ — Զիմ ձեռքեր թողեք… թող բաց մնան…
  Դավոն գնում էր արդեն…
  Պչուկը հազիվ–հազ զգաց, որ Դավոն իր ձեռքը սեղմում է։ Բայց կոպերը դեռ շոշափում էին արևը։ Պատուհանից ներս ընկած լուսե թելը դեպի երկինք էր ձգում Դավոյին։
  Եվ Դավոն գնում էր։ Ձիու ականջը մտած, մերկացած սուրը ճակատին, Դավոն սուրում էր դեպի բլրակը՝ թշնամու դիրքերը… Իրիկնապահի արևը բոցկլտում էր մերկ սրին, համբուրում ճակատը, և աչքերի դիմաց կ
  այծկլտացող կարմիր ու կանաչ պեծեր, Դավոն սուրում էր դեպի արևմուտք, դեպի հեռու լեռների վրա փշրված արևը։

Ինչու՞  կանչ,  մեկնաբանեք և հիմնավորեք ձեր ասելիքը:

Գտեք և բարձրաձայն կարդացեք ձեզ դուր եկած հատվածները:

• Բանջար հավաքող աղջիկների նախշուն բույլքը վետվետում էր լանջն ի վեր: Նրանցից մեկը՝ յոթ-ութ տարեկան պստլիկ Ալեն, սև պլստան աչքերով ու ջուխտակ բարակ ծամով Ալեն, բոբիկ ու նախշուն գոգնոցով ու կրակի կտոր Ալեն. Ամիկի պես՝ հենց իրենց թանիկ ուլի, հենց Զորոյի խլրտուն մատղաշներից էն ճերմակ ականջներով ուլի պես, քարեքար էր թռչկոտում… Ալեն… Ծաղկեպսակ էր գործել-դրել գլխին… Ալեն… հովից տարուբեր գույնզգույն ծաղիկների մի փունջ… Պստլիկ Ալեն… Եվ Զորոն անակնկալ հասկացավ, զգաց, որ նա իր Ալեն է, ուրիշ ոչ մեկինը, իր Ալեն է ու կա:
• -Օխաա՜շ,- ափով սրբեց բեղերը:-Իմ սիրտն հովցավ… էսպես անուշ գինի իմ շրթին չէր դիպե, Ալե: Անուշ գինի էր: — Եվ գլխահակ և շեղ ու մի տեսակ իրենից զատվող հայացքը մառանի անկյունում կանգնած պառավի սոլերին՝ դիմեց որդուն:-Իմացա՞ր, լաո, թե արև ծագից չուրի հիմա ինչի համար կմտնինք գեղերն ու կելնինք, կմտնինք ու ձեռնադատարկ կելնինք դուրս… Իմացա՞ր… Իմ ուզած գինին էս էր ու էս… Լցրեք: -Ինչքա՞ն, քանիսո՞վ,- հետաքրքրվեց տանտերը: -Կարասը լրիվ իմն է:-Զորոյի ձայնի մեջ կռիվ կար:-Լցրեք ու առանց հախ ու հաշվի… Գինին անգին է,-բողոքեց Զորոն,- գին ու արժեքն էլի գինին է, Ալե… Լցրեք:
•  -Ուտենք,- աղջնակը շտապ բացեց կապոցը,- բոլո՜րը կուտենք, պապ: «Գավաթ մը գինի կպիտեր: -Մտածեց Զորոն և տեղն ու տեղը որոշեց:- Էլնիմ ու էրթամ Ալեի մոտ»: -Գառներն ո՞ւր են, պապ: -Չկա՞ն,-Զորոն մահակին հենված՝ ոտքի ելավ: -«Էրթամ Ալեին ի տես»: -Գառներն է՜, էնտեղ են,- անորոշ մեկնեց փայտը: — Գնա ժողվե-բեր, քու քրոջ հետ՝ հաց կերեք, ես հասնիմ գեղն ու դառնամ:
• Չէ՜, գինին չէ՜ … Գինին էստեղ ի՞նչ մեղք ունի, գինին չէ, Ալե՛, է՛ս է,- ափը դրեց սրտին,- էս է, իմ հոգին, էս է… էն խորոտ հեքիաթն ո՞ւմ համար էր, Ալե: էլ ինչի՞ էն լուս-առավոտ ծնվեց-եկավ աշխարհք, թե ես ու դու մեր գլուխ հետ իրար չդնինք մեկ բարձի… Թե՝ չպիտի լինի… թե՝ չպիտի լիներ, էն կապույտ առավոտը ինչո՞ւ ծնվեց, թե Զորոն էդ առավոտ իր պստիկ, նախշուն Ալեին պետք է գտներ ու իրիկուն չեկած՝ կորցներ, էդ լույս- առավոտը ինչո՞ւ եղավ, Ալե … Եղավ, որ գար էս մեղավոր աշխարհի մեղքը ավելացներ ու էրթա՞ր, եղավ, որ գար դաղեր Զորոյի հոգին ու էրթա՞ր, որ Զորոյին ասեր, թե աշխարհում էսպես-էսպես անուշ բա՞ն կա, ասեր ու էրթա՞ր, Ալե… Երա՞զ էր… Խորոտիկ հեքիաթ էր… Չէ. էն լույս-առավոտը եղել է ու կա: — Ելի՛ ու քո գոտին ժրե՛, ու երթանք,- պահանջեց Զորոն: — Ախպե՛ր Զորո, երկինք վկա, դու քո խելքը թռցրել ես,- նեղսրտեց պառավը: — Կփախցնիմ,- Զորոն բռունցքը խփեց գետին: Պառավը ափի մեջ խնդմնդաց: — Ինչպե՞ս կփախցնես, ախպե՛ր Զորո: — Պստլի՜կ, բուռ մի բան ես, կգցիմ մեջ պարկին ու…Դժվար չուրի գեղից դուրս գալն է: Հետո աշխարհք թափի-գա՝ Ալեն իմ Ալեն է: Կփախցնիմ:- Պինդ կրկնեց Զորոն:
• - Մոր կողմից մենք ոչ մի ազգական-բարեկամ չունենք, դու, իսկապես, մեր մորեղբայրն ես: «Օտար կհաշվիս զիս, թե քեռի, քու գործն է,- Զորոն մտքում պատասխան տվեց,- հըմը էս գիշեր քու մոր կփախցնիմ… Կփախցնիմ, լաո»: Կրտսեր որդին մորը շատ էր նման: «Ալեն է ու կա»,- մտածեց Զորոն:
•  Ալե՜… — Մա՛, քեզ հետ է:- Բոլորը սուս արած լսում էին ծերունու մենախոսությունը, և տանտիրոջ կրտսեր որդին հուզվել էր:- Քեռի Զորոն քեզ հետ է, մա՛… Նստի՛ր քեռի Զորոյի մոտ: Իսկ մայրը դժվարանում էր ոտքի ելնել: Տղան օգնեց մորը, բերեց քեռի Զորոյի կողքին նստեցնելու: -Յա՜, Մարաթուկ:- Զորոն ոտքի կանգնեց ու պառավին գիրկն աոավ: Հետո պառավը դեմքը սեղմել էր ծերունու կրծքին, իսկ Զորոն խոնարհել էր գլուխը, այտը հպել Ալեի մազերին և շեղ ու կիսախուփ նայում էր պատուհանից դուրս ու երգեցիկ կանչում. -Ալեե՜ե… Ալե, իմ հոգին, Ալեեեե՜…

Նայեք ֆիլմը, գրավոր վերապատմեք:

Մուշեղ Գալշոյանը ծնվել է 1933թ. Թալինի շրջանի Կաթնաղբույր գյուղում,հենց այնտեղ էլ հաճախել է դպրոց,այնուհետև սովորել է Երևանի Գյուղատնտեսական ինստիտուտի այգեգործության բաժնում:Տարիներ անց Գալշոյանը գրում է իր առաջին վիպակը ցեղասպանության օրերին նա կորցրել է իր ընտանիքը:Հետո իր ապագա կնոջը գտնելով 3-4 տարի թափառելուց հետո հասան Արևելյան Հայաստան ու հաստատվել Թալինում:Նրանց զավակներից երրորդը Մուշեղը Գալշոյան հետագայում իր ներդրումը ունեցավ հայ գրականության մեջ:47 տարեկանում մահացավ Պարույր Սևակը,Մինաս Ավետիսյանը և Մուշեղ Գալշոյանը:Մուշեղ Գալշոյանը պետք է ապրեր,որովհետև նա սիրում էր իր հայրենիքը,կարոտում էր:Բայց քանի որ սահմանները փակ էին նա չկարողացավ գար իր հայրենիք:Գալշոյանի գրականությունը ուղղված է մի խնդրի,հետ բերել գերդաստան ու հող կորցրած ժողովրդի պատմությունը:

• «Կարդում  ենք» ռադիոնախագիծ
• Ընթերցանություն-կարդա  Սինյիտիրո Նակամուրայի «Դղյակ տանող ճանապարհը» ստեղծագործությունը: Գրիր կարծիք-վերլուծություն` հիմնավորելով ստեղծագործությունից վերցված հատվածներով:
  
  Ինձ դուր եկավ ստեղծագործությունը ,այն շատ խորիմաստ էր։Վերնագիրն էլ հետաքրքիր էր ու ամեն ընթերցողի էլ կհետաքրքրի։
• -Օհո, սա՞ ինչ է: Նայի՛ր, գրպանումս դռան բանալին է: Ամբողջ անպետք աղբը` կեղտահոր, այլապես երբեք չենք գտնի Դղյակը:
  Բանալին, ճլմփացնելով, թռավ-ընկավ ավազանի մեջ: Աղջնակը հիշեց, որ այդպես էլ չհագեցրեց ծարավը: Բայց աչքերը բացել չէր կարելի, մայրն ու հայրն անմիջապես կընդհատեին իրենց խոսակցությունը, և նա շարունակեց քնած ձևանալ: Ձևացրեց, ձևացրեց, հետո իսկապես քնեց:
• -Ամեն բան կարգի՞ն է,-շշնջաց մայրը:
  -Չգիտեմ…Արի մի քիչ էլ սպասենք,-պատասխանեց հայրը` տանջահար հայացքը գիշերային խավարին հառած:-Ես նրան տվի փողի կեսից ավելին:
  -Օ՜, աստվա՜ծ իմ,-հառաչեց մայրը: Նրա ձայնից վախեցած` աղջիկը, որի քունը տանում էր և որը սկզբում չէր զգացել ծնողների լարվածությունը, լաց եղավ:

Ավետիք Իսահակայան:ձայնագրություններ

Մի մրահոն աղջիկ տեսա
Ռավեննայում